روایتی از مصائب کارگران و معدن‌داران استان کرمان / وقتی سهم مردم از ثروت سرشار معادن به یغما می‌رود

کار در معدن همواره یکی از مشاغل سخت در تمام جهان شناخته می‌شود. کار سنگین، ایجاد آسیب‌های شغلی، حقوق و مزایای ناکافی و… از جمله مهم‌ترین مشکلاتی است که کارگران معدن با آن دست‌ و پنجه نرم می‌کنند و در این بین نیز نمی‌توان از بروز بیماری‌هایی که به واسطه این شغل بروز می‌کند و خطراتی که تا پای جان آنها پیش می‌رود، غافل بود و واقعیت این است که ساعت‌ها کار در کیلومترها زیر زمین در سالیان متمادی برای کارگران معادن نه سلامتی به جا گذاشته و نه امیدی به آینده.

معادن یکی از ارکان توسعه اقتصادی هستند که نه تنها می‌تواند در کنار دیگر بخش‌ها در جهش تولید نقش مهمی ایفا کنند که می‌تواند در شرایط تحریم جایگزینی مطمئن برای درآمدهای نفتی کشور باشند اما در سالی که از سوی رهبر معظم انقلاب با عنوان “تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها” نامگذاری شده باید دید برنامه‌ریزی و حمایت از فعالان بخش معدن تا چه اندازه در رفع مشکلات این حوزه موثر بوده است.

استان کرمان را بهشت معادن ایران می‌گویند و معادن استان کرمان نقش زیادی در صادرات غیر نفتی کشور دارند اما باید دید از فعالان بخش معدن و سرمایه‌گذاران این حوزه در استان تا چه اندازه حمایت شده، به مشکلات کارگران معادن تا چه اندازه توجه و برای حل آنها چه اقداماتی انجام شده و در کنار همه این موارد استان کرمان چه سهمی از این ثروت عظیم داشته است، آیا به همان اندازه که از منابع استان برداشت می‌شود و محیط زیست آن صدمه می‌بیند سودی هم عاید استان می‌شود؟

پای درد دل فعالان و سرمایه گذاران این حوزه که بنشینیم از مشکلات فراوان این حوزه می‌گویند، از استعلام فراوان و اخذ مجوزها تا مشکلاتی که با منابع طبیعی دارند؛ از افزایش قیمت‌های زیاد تجهیزات، وسایل و ماشین‌آلات می‌گویند تا نبود نقدینگی و مشکلات صادرات مواد معدنی.

مشکلات کارگران معادن هم نیست؛ از خطرات کار در معادن ناایمن در اعماق زمین می‌گویند تا بیماری و بیمه و تفاوت فاحش در حقوق کارگران معادن و در کنار همه این مسائل مسئولان استان از ظرفیت‌های عظیم و ثروت سرشار استان کرمان می‌گویند و محرومیت و توسعه نامتوازن.

دوازهم خرداد ماه امسال بود که زینی‌وند استاندار کرمان به جمع کارگران معادن زغال‌سنگ به عمق 2400 متر از سطح دریا معدن پابدانا مشهور به افق زیر 2400 متر رفت و از نزدیک در جریان مشکلات آنها قرار گرفته و با شرایط و سختی‌های کار کارگران آشنا شد.

وی در این بازدید با بیان اینکه تصمیم گیران حق بیمه کارگران و سختی مشاغل باید حتماً یک بار از این معادن بازدید و شرایط کار کارگران این معادن را از نزدیک مشاهده کنند گفت: در دنیا کارگران این بخش را متفاوت تر از سایرین می‌بینند.

استاندار کرمان بر لزوم توجه ویژه کارفرمایان و مدیران عامل به ایمنی کارگران تأکید کرد و افزود: کارگران این بخش دچار خلاء بیمه‌ای شده‌اند و براساس قانون کار آنها نمی‌توانند به موقع بازنشسته شوند.

وی با بیان اینکه امروز کارگرانی در رده سنی 48 تا 50 سال دیدم که در عمق زمین کار می‌کردند در حالی که نباید کارگران این بخش بیش از 10 سال کار کنند گفت: این نوید را به کارگران می‌دهم که حتماً مشکلات آنها را در سطح استان و ملی پیگیری کنم.

سعید ذکاءاسدی معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت معدن و تجارت استان کرمان نیز با اشاره به اینکه ماشین آلات معدنی یکی از مباحث مهم در حوزه معدنی است اظهار داشت: استفاده از ماشین‌ آلات به روز در بالا بردن استخراج، افزایش بهره‌وری و کم کردن هزینه‌ها نقش مهمی داشته و حرف اول را می‌زند.

وی با بیان اینکه ماشین‌آلات معدنی استان تا اندازه‌ای قدیمی هستند و با افزایش قیمت تجهیزات معادن مواجه هستیم گفت: با مکاتبات و پیگیری‌هایی که انجام شده، تسهیلاتی برای ورود و یا خرید ماشین آلات معدنی از کارخانجات داخلی در نظر گرفته شده و امیدواریم با تمهیدات اندیشیده شده با ورود تکنولوژی جدید به معادن، بهره وری آنها بالا برود.

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت معدن و تجارت استان کرمان وی با اشاره به اینکه تحریم‌ها فروش بعضی از مواد معدنی را با مشکل مواجه کرده است ادامه داد: در بعضی مواقع امکان فروش برخی مواد معدنی در لحظه وجود ندارد و باید دپو شود که خود این مسئله هزینه‌بر است.

وی با بیان اینکه تا جایی که امکان داشته تلاش کردیم که برای این مواد در داخل و یا در خارج بازارهای هدفی پیدا کنیم گفت: احداث کارخانه‌های فرآوری در نزدیکی راهکار دیگری برای حل این مشکل است.

ذکاءاسدی با اشاره به اینکه حقوق و بیمه‌های کارگران معادن به اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارتباط دارد اما تا جایی که در توان بوده حمایت‌هایی انجام شده است افزود: چند وقت پیش بازدید از معادن ذغالسنگ توسط استاندار انجام شده و از نزدیک در جریان مشکلات و مسائل معادن زیرزمینی قرار گرفته و مقرر شد مشکلات بیمه‌ای و حقوق عقب افتاده کارگران پیگیری شود.  

شهباز حسن‌پور رئیس مجمع نمایندگان استان کرمان نیز با بیان اینکه معادن می‌توانند بخشی از ارز مورد نیاز و اشتغال کشور را تأمین کنند و از این رو در راستای افزایش ارزش افزوده معادن در کشور باید تلاش کرد اظهار داشت: امروز کمترین تجهیزات معدنی در کشور را داریم و ماشین آلات معدنی و تکنولوژی معادن ما قدیمی است.

وی با اشاره به اینکه در شرایط تحریم خیلی از کشورها ماشین آلات به روز را به ما نمی‌فروشند گفت: علاوه بر تحریمهای خارجی خود تحریمی نیز در کشور وجود دارد و ماشین آلات معدنی از دستورکار تامین ارز در بانک مرکزی تا حدود زیادی خارج شده است.

رئیس مجمع نمایندگان استان کرمان با بیان یک شرکت ورشکسته در کشور اعلام می‌کند که می‌تواند تمام نیاز معدنی کشور را تأمین کند که نمی‌کند افزود: در این شرایط اجازه واردات این تجهیزات به مردم هم داده نمی‌شود.

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم یک تحرک و نهضت در کشور داشته باشیم باید ارز مورد نیاز برای واردات ماشین آلات معدنی تأمین شده و تولیدکننده بتواند صادرات داشته باشد ادامه داد: دولت جلوی صادرات مواد معدنی در بخش مختلفی و به بهانه‌های خاصی را گرفته است.

نماینده مردم سیرجان و بردسیر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات ما در استان کرمان عدم حمایت از معدنکاران در بخش‌های مختلف است بیان کرد: در استان کرمان مشکلی داریم که در دیگر مناطق کشور نیست.

وی با بیان اینکه ما در استان کرمان چند معدن بزرگ مانند مس سرچشمه، گل‌گهر، گهرزمین و ذغالسنگ داریم افزود: وجود این معادن بزرگ در استان باعث شد کمتر به بخش خصوصی واقعی در استان پرداخته شود.

حسن‌پور ادامه داد: 90 درصد فعالیت معدنی استان کرمان در این چند معدن خصولتی انجام می‌شود و در نتیجه به معدنکاران کوچک در استان کمتر توجه شده است.

وی با اشاره به اینکه در استان کرمان قریب 500 هزار نفر تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند تصریح کرد: این آمار برای استانی که بهشت معادن شایسته نیست؛ ما در استان کرمان روی گنج نشسته‌ایم اما بخشی از مردم این استان باید شب‌ها سر بر بالین فقر بگذارند.

وی با اشاره به انتقال حساب شرکت‌های بزرگ معدنی به استان بیان کرد: ما در مجلس شورای اسلامی مصوب کردیم که کلیه پول معادن باید در بانک‌های همان استان و شهرستان محل فعالیت معدن باشد و اگر این اتفاق نیفتاده کوتاهی در استان است.

نماینده مردم سیرجان و بردسیر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اگر بخشی از معادن انتقال حساب خود را هنوز انجام نداده‌اند تخلف است و شورای عالی معادن باید به این تخلفات با فوریت رسیدگی کند افزود: از بانک‌ها استان در خواست شده که آمار واقعی انتقال حساب انجام شده را اعلام کنند.

وی با اشاره به اینکه این حق مسلم مردم استان است و اگر این منابع به استان بیاید زمینه اعطای تسهیلات به سرمایه گذاران کوچک در استان فراهم می‌شود تصریح کرد: مشکلاتی در مجموعه بانک‌های استان وجود دارد و اختیارات بانک‌های استان کرمان نسبت به اختیارات بانک‌های کشور پایین تر است و این بهانه‌ای برای فرار برخی شرکت‌ها از اجرای قانون شده است.

حسن‌پور با اینکه روز گذشته در مجلس برای همه مسائل و مشکلات استان فریاد زدم گفت: سرمایه اصلی هر کشور نیروی انسانی آن کشور بوده و یکی از مشکلات استان در حوزه کارگران معادن است.

وی با بیان اینکه و حمایت از کارگران وظیفه ذاتی ماست ادامه داد: امروز کارگران ما در معادن به حق و حقوق خودشان نمی‌رسند و تعارضات زیادی بین حقوق کارگران در معادن مختلف وجود دارد.

رئیس مجمع نمایندگان استان کرمان با اشاره به اینکه بین حقوق کارگران در معادن مختلف تفاوت زیادی وجود دارد، حق و حقوق کارگران در خیلی از معادن پرداخت نمی‌شود و مسئله ایمنی در خیلی از معادن وجود ندارد تصریح کرد: ما هر ساله تعدادی از کارگران خود را در معادن از دست می‌دهیم به این دلیل که دستورالعمل‌های ایمنی در معادن آن گونه که باید اجرا نمی‌شود.