میدکو، الگویی بی‌بدیل در توسعه پایدار و خلق ارزش

با توجه به تاثیرات بخش معدن و صنایع معدنی بر طیف گسترده‌ای از مسائل جامعه می‌توان گفت که در صورت عدم توجه به این بخش، توسعه‌ها ناپایدار خواهند بود؛ به عبارت دیگر توسعه پایدار در زندگی جوامع بشری در گرو پایداری فعالیت‌های معدن‌کاری است. از سوی دیگر به دلیل رقابت تنگاتنگ بنگاه‌های اقتصادی و کسب‌و‌کارها، پیاده‌سازی رویکردهایی در زمینه توسعه پایدار بسیار ضرورت پیدا کرده و هلدینگ میدکو به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فعالان بخش معدن و صنایع معدنی کشور، گام‌های موثری در این خصوص از جمله تدوین سند توسعه پایدار و فراگیر برداشته است.

امروزه با توجه به تاثیرات گسترده بخش معدن و صنایع معدنی بر حوزه‌های مختلف کشورها اعم از اقتصاد، صنعت، تولید، جامعه و…، تمرکز رهبران و سیاست‌گذاران به رشد و توسعه این بخش معطوف شده است. به همین دلیل در حال حاضر شاهد هستیم برخی از کشورهایی که از اقتصاد قدرتمندی برخوردار بوده و دسترسی به منابع نفتی و گازی نداشته‌‌اند، توجه خود را بر توسعه بخش معدن و صنایع معدنی متمرکز کرده‌اند. باید توجه داشت که رشد این بخش علاوه بر اینکه روی متغیرهای داخلی جوامع تاثیرگذار است، روابط و تعاملات خارجی را هم تحت تاثیر قرار داده و امکان توسعه صادرات و ایجاد مسیرهای جدید برای سیاست‌مداران در مذاکره با سایر کشورها را به وجود می‌آورد. ازاین‌رو ایران با توجه به توانمندی‌های بالقوه‌ و بهره‌مندی از منابع معدنی غنی و متنوع، می‌تواند با انجام اقدامات توسعه‌ای در این بخش حرفی برای گفتن در سطوح بین‌المللی داشته باشد. کمااینکه اکنون صنعت فولاد کشور، جهانی شده و ایران با قرارگیری در جایگاه دهم تولیدکنندگان فولاد در جهان، ثابت کرده که از قابلیت‌های فراوانی برخوردار است. البته در این میان باید توجه داشت که موفقیت و دستاوردهای ارزشمند متعدد در این بخش به آسانی حاصل نشده و ریسک‌هایی در مقابل بنگاه‌های اقتصادی وجود دارد.

به همین دلیل ایجاد ساختار هلدینگی متشکل از چند شرکت که هرکدام در زمینه‌های مختلف تکمیل‌کننده زنجیره تولید و ارزش هستند، می‌تواند بسیار موثر واقع شود و علاوه بر شناسایی و رفع موانع، زمینه ارزش‌آفرینی بیشتری را برای سهام‌داران و ذی‌نفعان فراهم کند. همچنین با تشکیل هلدینگ، می‌توان در برابر خطر ورشکستگی و زیان مالی از شرکت‌ها محافظت کرد و شرکت‌های مادر تخصصی این امکان را دارند که بدهی‌های مالیاتی را از طریق مبنا قرار دادن بخش‌های خاصی از کسب‌وکار در حوزه‌های قضایی با نرخ مالیات کمتر محدود کنند. از دیگر مزایای تشکیل شرکت‌های مادر تخصصی می‌توان به حفظ شخصیت حقوقی شرکت‌های تابعه، بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی، امکان حذف کردن عملیات پرهزینه انتقال عنوان مالکیت املاک در صورت سودده نبودن و… اشاره کرد.

همین موضوع باعث شد تا شرکت مادر تخصصی (هلدینگ) توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه در سال ۱۳۸۶ با هدف توسعه بخش معدن و صنایع معدنی، تقویت بخش خصوصی، توسعه کارآفرینی صنعتی و معدنی و بالفعل ساختن ظرفیت‌های بالقوه کشور تاسیس شود. لازم به ذکر است که هلدینگ‌ها در سه دسته شامل هلدینگ‌های محصولی (تمام شرکت‌های زیرمجموعه یک محصول را تولید می‌کنند)، هلدینگ‌هایی که زنجیره تامین بوده و شرکت‌های زیرمجموعه برای یک هدف مشترک فعالیت می‌کنند و هلدینگ‌های مختلط (فعالیت‌های مختلفی انجام می‌دهند) می‌شود. شرکت مادر تخصصی (هلدینگ) توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه در دسته سوم قرار می‌گیرد و ماموریت این هلدینگ ارتقا و حفظ توسعه پایدار در معدن و صنایع معدنی کشور، ایجاد ارزش پایدار و بلندمدت برای سهام‌داران از طریق طراحی، اجرا و توسعه معادن و صنایع معدنی و ارتقای سطح مدیریت، فناوری و سهم در تولید ناخالص داخلی است. گفتنی است که شرکت‌های زیرمجموعه میدکو در سه بخش تولیدی، خدماتی و بازرگانی جای می‌گیرند؛ شرکت‌های تولیدی عبارت‌‌اند از فولاد زرند ایرانیان، فولاد سیرجان ایرانیان، فولاد بوتیای ایرانیان، بابک مس ایرانیان، فروسیلیس غرب پارس، فراوران زغال سنگ پابدانا و گسترش و نوسازی معادن خاورمیانه. شرکت‌های خدماتی شامل مهندسی معیار صنعت خاورمیانه، ساختمانی گسترش و نوسازی صنایع ایرانیان (مانا)، کاراوران صنعت خاورمیانه، سمنگان ترابر ایرانیان، توسعه ساخت و نصب صنایع بتنی و فلزی گسترش ماناساز آبیک، پژوهش و نوآوری فرتاک ایرانیان و مدیریت ساخت تجهیزات معادن و صنایع معدنی ایرانیان می‌شود. در نهایت شرکت بازرگانی آفتاب درخشان خاورمیانه جزو شرکت‌های بازرگانی هلدینگ میدکو محسوب می‌شود.

تعهد میدکو در قبال آیندگان

توسعه، مولفه‌ای مهم که بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی توجه ویژه‌ای به آن دارند و برنامه‌ها و اقدامات خود را برای رسیدن به اهداف مدنظر، حضور پررنگ‌تر در سطوح مختلف و افزایش سهم از بازار، تدوین می‌کنند. باید گفت که توسعه در معنای لغوی گسترش و بهبود بیان شده و توسعه پایدار، توسعه‌ای است که علاوه بر برطرف کردن نیاز امروز جوامع با بهره‌برداری کارآمد از منابع پایه، طبیعی، مالی و نیروی انسانی همگام با به‌کارگیری امکانات فنی و ساختار مناسب به منظور دستیابی به اهداف، توانایی نسل‌های آینده برای رفع نیازهای خود را در معرض خطر قرار ندهد. به عنوان مثال، اکنون شاهد هستیم که بدون در نظر گرفتن تمام جوانب و اثرات توسعه‌ای که صرفا برای رفع یک نیاز خاص به وجود آمده، بحران‌های مالی در مقیاس‌های بزرگ و تغیرات شرایط آب‌و‌هوایی و زیست‌میحطی صورت گرفته است. در نتیجه برای تحقق توسعه پایدار و جلوگیری از رخداد این اتفاقات، باید توازنی میان سه اصل مهم محیط زیست، جامعه و اقتصاد به وجود آید. شایان ذکر است که رشد و توسعه پایدار دو مفهوم کاملا مجزا هستند که عوامل موثر بر هریک از آن‌ها یکسان نیست؛ به طوری که در مفهوم رشد، انتخاب تکنولوژی بدون توجه به محیط زیست و در راستای افزایش کارایی انجام می‌شود اما در مفهوم توسعه پایدار، انتخاب تکنولوژی بر اساس توجه به بوم شناختی است.

همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، یکی از ماموریت‌های مهم شرکت مادر تخصصی (هلدینگ) توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه ارتقا و حفظ توسعه پایدار در معدن و صنایع معدنی کشور است؛ به همین منظور این شرکت مادر تخصصی نسبت به تدوین و پیاده‌سازی مدل توسعه پایدار و فراگیر اکوسیستم کسب‌وکار خود به عنوان مدلی پیشرو در توسعه پایدار شرکتی اقدام کرد. سند توسعه پایدار و فراگیر میدکو شامل هشت اصل سلامت، ایمنی و محیط زیست، توسعه و تعامل با جوامع محلی، سودآوری با رویکرد پایداری، حرکت به سوی فناوری‌های کم‌کربن، مدیریت مواد و انرژی، همکاری با نهادها و سازمان‌های متولی، حمایت از مشتریان و تامین‌کنندگان متعهد و گزارشات عملکرد است. شایان ذکر است که نهادینه کردن ایمنی و سلامت کارکنان به عنوان یک اصل در تمامی فعالیت‌ها، حفاظت از محیط زیست در فرایند اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها، بررسی‌های جامع پیش و کنترل حین عملیات به منظور سنجش آثار مخرب زیست‌محیطی، همکاری و مشارکت شفاف و صادقانه با ذی‌نفعان محلی، بررسی و مدیریت تاثیرات احتمالی فعالیت‌های شرکت بر جوامع محلی، بهبود عملکرد اقتصادی، کاهش انتشار کربن، مدیریت تامین و مصرف انرژی، توسعه شبکه‌های تعامل در سطح ملی و بین‌المللی، سیاست‌گذاری و تعیین نقشه راه تامین‌کنندگان و مشتریان به سمت اهداف توسعه پایدار، ارائه گزارش‌های مدون و ایجاد ساختارهای نظارتی در مسیر شفافیت عملکرد کسب‌و‌کار و… بخشی از اقدامات شرکت مادر تخصصی (هلدینگ) توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه به منظور دستیابی به توسعه پایدار هستند.

سابقه‌‎ای درخشان و پربار

با توجه به اهمیت و تاثیرات پردامنه توسعه پایدار بر نیازهای اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی، بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی در جهان به دنبال انجام اقداماتی برای تحقق این مهم و دستیابی به تعالی سازمانی هستند که منجر به رشد کسب‌و‌‎کار، ارتقای رضایت مشتریان، افزایش مشارکت و انگیزه کارکنان و ارائه محصولات و خدمات بهتر می‌شود. خوشبختانه هلدینگ میدکو با تدوین و پیاده‌سازی مدل توسعه پایدار و فراگیر اکوسیستم کسب‌وکار، موفق شد تا عملکرد قابل‌توجهی در زمینه تولید محصولات و استخراج ماده معدنی در سال مالی منتهی به ۲۹/۱۲/۱۴۰۲ از خود بر جای بگذارد؛ به طوری که از ۱۱ معدن تحت نظر این هلدینگ، ۱۰ میلیون و ۸۷۴ هزار و ۴۰۱ تن ماده معدنی (سنگ مس، زغال خام، سنگ آهک، سنگ دولومیت، سنگ سیلیس و سنگ‌آهن) استخراج شد. همچنین طی مدت مذکور، مجموع تولید انواع محصولات (سنگ‌آهن خرد شد شده، سنگ دانه‌بندی، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی، بریکت، کلوخه، شمش فولاد و چدن، کک متالورژی، زغال فرآوری شده، فروسیلیس، لوله مسی، کاتد مس، آهک و دولومیت) در شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ میدکو به ۲۲ میلیون و ۲۱۱ هزار و ۳۱۵ تن رسید. البته اقدامات توسعه‌ای شرکت مادر تخصصی (هلدینگ) توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه در این نقطه خلاصه نمی‌شود و این مجموعه در راستای مدیریت یکپارچه فرایندها در سطح هلدینگ، نگاه فعالانه به فناوری‌های نوین و تحول دیجیتال، جاری‌سازی توسعه پایدار و فراگیر و استقرار نظام مدیریت بهره‌وری در هلدینگ، طرح‌ها و پروژه‌های متعددی را در دستور کار دارد. از جمله این پروژه‌ها می‌توان به راه‌اندازی واحد بخار نیروگاه برق بوتیا و واحد فرآوری میکروسیلیکا، جمع‌آوری و تصفیه پساب شهرهای کرمان، زرند و بردسیر، تجهیز معادن زغال‌سنگ خمرود و طبس، توسعه کاتد مس چاه موسی، راهکار جامع اطلاعاتی میدکو «MIDRP» و… اشاره کرد.